CETA-handelsverdrag ongewenst

Opinie [1]

Bertus Buizer

In de praktijk is het CETA-handelsverdrag gelieerd aan het door de VS gedomineerde USMCA-handelsakkoord tussen Mexico, de VS en Canada dat op 29 januari 2020 is geratificeerd en een vervolg is op het 25 jaar oude NAFTA-akkoord. In USMCA is nu ook de voorwaarde opgenomen van VS-zuivelexport naar Canada.

In de aanloop naar de Amerikaanse presidentsverkiezingen in november 2020 kan Trump elk succes goed gebruiken. Dus ook een geratificeerde CETA. Zeker nu de handelsovereenkomst ‘Phase One’ met China wankelt vanwege het coronavirus en boeren in de VS het moeilijk hebben.

CETA kan helpen de druk vanuit het Amerikaanse ministerie van landbouw (USDA) en de biotechbedrijven op de EU te vergroten. Dat geldt behalve voor transgene biotechnologie ook voor de nieuwe gentechnieken zoals CRISPR en CRISPRCas9. Die vormen echter een bedreiging voor onder meer de biologische landbouw en voor de landbouw in het algemeen.

Behalve dure patenten zullen ook dure rechtszaken veel kleine veredelaars afschrikken. Want biotechbedrijven kunnen claimen dat bepaalde planteigenschappen wijzen op ongeoorloofd gebruik van hun gepatenteerde technologie, terwijl de verschillen daarvan met natuurlijke planteigenschappen moeilijk waarneembaar kunnen zijn. Door die afschrikkende werking en ook omdat biotechbedrijven hun kaarten zetten op rassen die het voor hun financieel goed doen, zal de diversiteit aan nieuwe rassen afnemen, waardoor de voedselvoorziening kwetsbaarder wordt voor ziekten, plagen en epidemieën.

Lees ook: “Alles over genvoedsel” en argumenten tégen CRISPR-Cas gewas

De IOWA State University startte in juni 2019 een onderzoek om het publieke vertrouwen in gene editing en het beleid op dat gebied te verbeteren door de strategieën in de EU en die in de VS met elkaar te vergelijken en waar mogelijk en gewenst op elkaar af te stemmen. Het onderzoek is onderdeel van een groter onderzoekproject, dat gefinancierd is door de USDA en het nationale instituut voor voedsel en landbouw (NIFA). Twee professoren kwamen daarvoor naar Nederland voor het afnemen van interviews. Zij bezochten Wageningen University & Research (WUR) en onder anderen ook mij.

WUR lijkt aan te willen sluiten op het onderzoek van de VS en heeft begin 2020 een groep van zeven eigen studenten, waaronder die van plantenbiotechnologie, de opdracht gegeven voor een project over de rol van WUR in het publieke debat over CRISPR. Ook zij benaderden mij voor een interview. Ik vind dat WUR niet op biotechnologie zou moeten inzetten, maar op ecologisch verantwoorde landbouw: optimale aandacht voor ecologie, bodemgezondheid, biodiversiteit, kringlopen, kleine boeren, klimaat, watermanagement en voedselveiligheid.

CETA werkt die allemaal tegen. Canada heeft zich bijvoorbeeld in onderhandelingen over CETA met succes verzet tegen strenge EU-regelgeving voor pesticiden, residuen en voedselveiligheid. Volgens onderzoek dat Foodwatch samen met de Council of Canadians uitvoerde, blijkt uit (geheime) documenten dat Canadese ambtenaren de overeenkomst willen gebruiken om Europese regelgeving op het gebied van voedselveiligheid af te zwakken. ‘De Europese ambtenaren stemmen hiermee in.’

[1] Een eerdere versie hiervan verscheen in Boerderij Vandaag van 21 februari 2020 en online bij Boerderij op 22 februari 2020.

Header foto: Protesten tegen CETA op 17 februari 2017 in Berlijn – Credits: Getty Images