Nieuwe gentechnieken vallen onder Europese gmo-richtlijnen

Blog

door Bertus Buizer (Buizer Advies)      24 februari 2016

Eindelijk eens een goed signaal vanuit de Amerikaanse overheid wat betreft genetisch gemodificeerde organismen (gmo’s) in voedsel. USDA landbouwsecretaris Tom Vilsack maakt zich nu zorgen over de voedselveiligheid, zo lees ik in het artikel van Het Financieele Dagblad van 24 februari 2014 over de geplande overname van de Zwitserse zadengigant Syngenta door ChemChina.

Ontroerend en ook bevrijdend, die zorg van de USDA landbouwsecretaris Tom Vilsack voor de voedselveiligheid in verband met genetisch gemodificeerde organismen (gmo’s) in voedselplanten. Als ik hem was, zou ik in ieder geval zo snel mogelijk eisen dat er een wereldwijde etiketteringsplicht komt voor gmo-voedsel.

Ik maak mij met vele andere burgers al veel langer zorgen. Ben dan ook blij verrast dat onze Nederlandse staatssecretaris van Economische Zaken, Martijn van Dam, de Tweede Kamer op 22 februari 2016 een geruststellende brief heeft geschreven in antwoord op de vragen van de kamerleden Sjoera Dikkers en Henk Leenders (beiden PvdA) over nieuwe technieken om ggo’s te ontwikkelen. Want Monsanto, Syngenta en BASF en nota bene onze Wageningen Universiteit willen dat die nieuwe gentechnieken niet onder de gmo-richtlijnen vallen. Niet verwonderlijk gezien het afnemende draagvlak voor gmo’s in veel landen.

In genoemde brief schrijft de staatssecretaris dat de genoemde technieken in afwachting van besluitvorming door de Europese Commissie als genetische modificatietechnieken worden beschouwd en dat de organismen die het product zijn van de toepassing van deze technieken als gmo worden beschouwd en dus onder de Europese regelgeving ter zake vallen. Voor de organismen die het product zijn van de toepassing van deze technieken geldt daarmee de etiketteringsplicht, zo lees ik in de brief.

Ik vind het een wijs besluit van de staatssecretaris om de nieuwe gentechnieken niet uit te zonderen van de richtlijnen 2001/18/EG en 2009/41/EG voor gmo’s, in ieder geval totdat een gedegen onderzoek helderheid geeft over de veiligheid van die nieuwe gentechnieken.

Met het idee dat nieuwe gentechnieken zoals cisgenese in het aardappelproject DuRPh van Wageningen UR misschien wel 80% van een bepaald type gewasbeschermingsmiddel kunnen besparen, zou ik mij geen zand in de ogen laten strooien. Want:

a) dat is alleen nog maar op proefveldschaal gebleken. En we weten inmiddels van het onderzoek naar ammoniakemissie bij bovengronds uitrijden van drijfmest ten opzichte van mestinjectie hoeveel dat kan afwijken van de praktijk;

b) nieuwe gentechnieken gaan net als de bestaande transgene gentechnieken gepaard met het verwerven van patenten. Dat kan leiden tot allerlei dure juridische gevechten, waarbij de kleine en middelgrote veredelaars het af zullen leggen. Dit werkt monopolisering van het rassenaanbod in de hand, wat ten koste gaat van de boer en van de consument. Het maakt ons voedselsysteem kwetsbaarder;

c) het kan nog vele jaren duren voordat uit een onafhankelijke peer-reviewed studie in een gerenommeerd wetenschappelijk tijdschrift zal kunnen blijken dat een bepaalde nieuwe gentechniek veilig is voor de gezondheid en bijvoorbeeld voor de biodiversiteit, zowel voor de korte als voor de lange termijn;

d) liggen de echte uitdagingen en kansen voor de Nederlandse en Europese agrarische sector en voor een toereikende duurzame (wereld-)voedselvoorziening juist niet op een heel ander terrein?

Wat overigens de aardappelziekte (DuRPh-project) betreft: via de klassieke veredeling zijn er al smakelijke en goed opbrengende aardappelrassen ontwikkeld die voldoende resistent zijn en zonder het betreffende type gewasbeschermingsmiddel kunnen. Met een goede rassenkeuze is veel mogelijk. En met het ontwikkelen van resistente rassen via de klassieke veredeling hebben de Nederlandse veredelaars en kweekbedrijven veel ervaring en een belangrijke troef in handen.

Foto credits: Le Parisien